6 رفتار اشتباه والدین با نوجوانان

دوران نوجوانی یکی از حساس‌ترین دوره‌های زندگی هر فردی است. این حساسیت هم به جهت تغییرات گسترده و همه جانبه‌ایست که در این دوره رخ می‌دهد و هم به جهت تاثیرات بسیاری که این تغییر و تحولات بر شخصیت و زندگی آینده‌ی فرد می‌گذارد. نوجوانان در این سن با دو چالش بنیادین یعنی بلوغ و هویت‌یابی مواجه اند.

در این شرایط، والدین نقش بسیار مهم و اساسی ایفا می‌کنند. آن‌ها باید تا حد امکان کلیدهای رفتار با نوجوان را بیاموزند و بهترین سبک فرزندپروری ممکن را انتخاب کنند.

هر کدام از اشتباهات پدر و مادر مانند برقراری محدودیت‌های افراطی، تحقیر دوستان فرزند خود و زیر نظر گرفتن و نظارت مستقیم او، می‌تواند تاثیرات منفی و مخرب زیادی هم بر شخصیت فرزندشان و هم بر رابطه والد-فرزندی آنها تاثیر بگذارد. علاوه‌براین، احتمال بروز اختلالات مختلفی از جمله اختلالات شخصیت، افسردگی، اضطراب در آنها را بالا می برد.

متاسفانه بسیاری از والدین از روی نگرانی یا به خاطر افکار نادرستی که دارند، به نحوی برخورد می‌کنند که نوجوان احساس می‌کند والدین یا او را دوست ندارند و یا فقط در شرایط خاصی او را دوست خواهند داشت.

مهم ترین رفتارهای اشتباه والدین با فرزندان نوجوان شان

عدم آگاهی از ویژگی‌ها و خصوصیت‌های دوران نوجوانی

گاهی این عدم آگاهی باعث می‌شود رفتارهای نابه‌جای نوجوان از جانب او عمداً تلقی شده و باعث نزاع در خانواده بشود، در حالی‌که این رفتارها اقتضای سن نوجوان است. به عنوان مثال، نیاز به استقلال و اظهارنظر کردن، یکی از نیازهای طبیعی نوجوانان در فرایند رشد اوست. والدین باید از این نیاز آگاهی پیدا کرده و به نوجوان اجازه‌ی بیان نظراتش را بدهند.

کمبود اطلاعات والدین یکی از شاخص های تعیین کننده در این زمینه است. در اغلب موارد والدین و خانواده ها اطلاعات جامع و درستی در رابطه با ویژگی های این دوران ندارند در نتیجه نمی توانند رفتارها و حالات روحی نوجوان خود را درک کرده و رفتار مناسبی با او داشته باشند.

قطع کردن ارتباط خود با نوجوان

اولین قدم برای تربیت یک نوجوان، برقراری ارتباط صحیح با اوست. اگر والدین ارتباط خوب و درستی با فرزندشان داشته باشند، به او می‌فهمانند که دوست او بوده و در صورت نیاز می‌توانند از آن‌ها کمک بگیرند یا با آن‌ها در رابطه با امور مختلف مشورت کنند.
پدر و مادر باید به نوجوان القا کنند که مراقب و محافظش هستند، نه اینکه باعث این برداشت اشتباه بشنود که صاحب او هستند. اشتباهی که اکثر والدین مرتکب می‌شوند این است که ارتباط خود را با نوجوان قطع کرده و فقط به او امرونهی می‌کنند.
این امر باعث می‌شود که در درازمدت نوجوان از والدین خود بترسد و دست به پنهان‌کاری و دروغگویی بزند، زیرا بین آن‌ها هیچ احساس اعتماد و صمیمیتی شکل نگرفته است.
برعکس، والدین باید کاری کنند که دوستی و ارتباط بین آن‌ها و فرزندنشان به طوری باشد که نوجوان خودش مسائل و اتفاقات مختلف را با آن‌ها در میان بگذارد. به عنوان مثال، والدین باید نسبت به صحبت‌ها و درد‌دل‌های فرزند نوجوانشان، پذیرا باشند و در برابر آن‌ها واکنش‌های تکانشی و متعصبانه‌ای نشان ندهند.

این به معنای تایید همه‌ی رفتارهای نامطلوب نوجوان نیست بلکه به معنای تصحیح رفتارهای اشتباه او در بستر دوستی و صمیمیت است.

با فرزند خود قهر نکنید؛ قهر به ایجاد فاصله بین شما و فرزندتان دامن می زند.اگر در موردی بحث کردید اصلا نگذارید این موضوع منجر به قهر شود زیرا به مرور باعث افزایش فاصله میان شما خواهد شد.

نظارت بر فرزند به صورت مستقیم

شاید در سنین کودکی تا قبل از رفتن کودکان به دبستان، نظارت مستقیم شیوه‌ی مناسبی برای تربیت و مدیریت کردن روابط والدین و فرزندانشان باشد، ولی هر چه فرزند آن‌ها بزرگ‌تر می‌شود، آن‌ها باید از میزان نظارت‌های مستقیم خود بکاهند.
وقتی نوجوان از نظارت‌ها یا بهتر است بگوییم تجسس‌های والدین خود مطلع می‌شود، ناراحت شده و احساس استقلال خود را از دست می‌دهد، حتی ممکن است واکنش‌های تندی به والدین خود نشان بدهد. در این حالت او فکر می‌کند که والدینش برای او هیچ‌گونه حریم شخصی قائل نیستند و تمام مدت می‌خواهند او را کنترل کنند.

کنترلگری مستقیم ممنوع؛والدی کنترلگر نباشید: این امر ممکن است به این بینجامد که فرزند شما داخل خانه هیچ حریم خصوصی برای خود ندارد.

عدم پذیرش اشتباه و لجبازی کردن به جای رفتار صحیح با نوجوان

نوجوانان به دلیل رشد شناختی گسترده‌ای که در دوران نوجوانی تجربه می‌کنند، بسیار تیزبین شده و نگاهی انتقادی به مسائل پیدا می‌کنند. در نتیجه، به سرعت متوجه اشتباهات والدین‌شان چه در گفتار آن‌ها و چه در اعمال‌شان خواهند شد.

والدین باید اشتباهات خود را بپذیرند و آن را بیان کنند. این کار نه تنها هرگز باعث از بین رفتن احترام آن‌ها نخواهد شد، بلکه منجر به این می‌شود که فرزندان به دلیل فروتنی والدینشان احساس بهتری به آن‌ها پیدا کرده و اتفاقاً احترام و ارزش بیشتری برای آن‌ها قائل باشند.
هم‌چنین، نوجوان به صورت غیرمستقیم می‌آموزد که هر انسانی ممکن است خطا کند و همین نکته باعث می‌شود که خطاهای خود را در زندگی بپذیرد و برای تغییر دادن آن‌ها تلاش کند. بنابراین باید اشتباهات خود را بپذیرید که منجر به افزایش صمیمیت بین شما می شود.

هنگامیکه اشتباه کردید آنرا بپذیرید و معذرت خواهی کنید تا فرزند شما هم این رفتار درست را یاد بگیرد

جلوگیری از رشد هویت منحصربه‌فرد نوجوانان

نوجوانان علاقه‌مندی‌ها و استعدادهای مختص به خود را دارند. والدین نباید خواسته‌ها و علائق خود را به فرزندان‌شان تحمیل کنند و یا مدام آن‌ها را با سایر اطرافیان و هم‌سالان‌شان مقایسه کنند.
این کار به جز تخریب مسیر رشد استعدادهای نوجوان ثمره‌ی دیگری ندارد. والدین باید استعدادها و توانمندی‌های مختص یه فرزندشان را پیدا کرده و آن‌ها را حمایت کنند؛ هر چند که مطابق میل و سلیقه‌ی آن‌ها نباشد.

حمایت والدین باعث می‌شود فرزند آن‌ها با اعتمادبه‌نفس و قوت بیشتری مسیر رشد و تکامل هویت شخصی خود را طی کرده و بتواند شخصیت خود را به درستی شکل بدهد.

از علایق او حمایت کنید؛فرزند شما فردی متفاوت از دوستانش و از شماست؛به سلیقه او احترام بگذارید و تا حد نیاز همراهی اش کنید.

بیشتر بدانید: پتوهای سنگین؛ کاهش افسردگی و ADHD

نپذیرفتن دوستان و اطرافیان فرزند نوجوان

نوجوانان در این دوره‌ی سنی به دوستان خود اهمیت بسیار زیادی می‌دهند. تحقیر کردن دوستان آن‌ها، یکی از رایج‌ترین اشتباهات والدین است.

آن‌ها با این کار به صورت غیرمستقیم به فرزند خود بی‌کفایتی و ناتوانی در ارزیابی و تصمیم‌گیری را منتقل می‌کنند. والدین باید سعی کنند تا حد ممکن دوستان فرزند خود را بپذیرند اما اگر مطمئن باشند که دوستان او برایش صدمه‌زا خواهند بود، بهترین راه این است که دلایل خود را برای فرزندشان به صورت روشن و واضح مطرح کنند و درباره‌ی این موضوع به طور مفصل و صمیمانه با او به گفت‌وگو بپردازند.

سخن پایانی

والدین باید تا حد امکان درباره‌ی تمام موارد گفته شده و سایر موارد، اطلاعات و آگاهی خود را بالا ببرند. با این کار به مرور زمان خانواده‌ها متوجه خواهند شد که بسیاری از رفتارهای عجیب‌وغریب نوجوانان شان کاملاً طبیعی و بر اساس اقتضای سنش است؛ در نتیجه، با گذشت زمان و عبور از این دوره‌ی سنی از بین خواهد رفت.

والدین هرگز نباید با فرزند خود نزاع کرده و او را مجبور به قبول نظرات خود کنند، زیرا همان‌طور که گفته شد، پس از مدتی و بعد از تمام شدن دوره‌ی نوجوانی، رفتارهای نامعقول و نامناسب نوجوان بر اساس فرایند رشد از بین خواهد رفت ولی تاثیرات منفی و مخرب این دعواها و جروبحث‌ها تا پایان زندگی همراه او خواهد بود.